Αν και δεν θα το συναντάς συχνά σε σταθερούς υπολογιστές και laptops, το Linux είναι ένα λειτουργικό σύστημα που μπορεί να τρέξει σχεδόν σε κάθε συσκευή, από κινητά, αυτοκίνητα, μέχρι και περίπλοκα συστήματα. Παρόλο όμως που δεν είναι τόσο γνωστό στο χώρο του desktop, το Linux αξίζει σίγουρα τη σημασία σου.
Το Linux έχει την ευελιξία του να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εκατοντάδες διαφορετικούς τρόπους, επομένως το να μάθεις να το χειρίζεσαι θα σε οδηγήσει σε έναν εντελώς διαφορετικό τεχνολογικό κόσμο. Παίρνοντας τον χρόνο για να το δοκιμάσεις, να το μάθεις και ίσως να το διατηρήσεις, υπάρχουν αρκετά οφέλη. Θα εστιάσω στα τέσσερα ωστόσο που θεωρώ και τα σημαντικότερα.
Είχα γράψει παλαιότερα και άλλο ένα άρθρο με τίτλο “10 Λόγοι για να χρησιμοποιήσεις το Linux“, που ίσως βρεις ενδιαφέρον αν ξεκινάς να ασχολείσαι τώρα με το λειτουργικό σύστημα και τη πληθώρα διαθέσιμων διανομών του.
1. Η κουλτούρα του Linux είναι διαφορετική
Η ελεύθερη και ανοιχτού-κώδικα κοινότητα βλέπει το λογισμικό με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι τα υπόλοιπα commercial λειτουργικά συστήματα. Στα Windows, το macOS, το Android και το iOS, οι περισσότερες εφαρμογές έρχονται αποκλειστικά ως binaries (δυαδικά), πράγμα που σημαίνει πως δεν έχεις πρόσβαση στον κώδικα τους. Ένα binary μπορεί να παρέχεται δωρεάν ή επί πληρωμής, αλλά ακόμα κι αν παρέχεται δωρεάν, πάντα το “πληρώνεις”.
Ο κόσμος του Linux δεν εστιάζει στο binary, αλλά στον κώδικα τον ίδιο. Ο κώδικας είναι μια γλώσσα, και ο μόνος τρόπος για να γνωρίζεις τι ακριβώς κάνει είναι διαβάζοντας τον. Αν εσύ (και οι υπόλοιποι χρήστες του Linux) δεν μπορείτε να διαβάσετε τον κώδικα, δεν υπάρχει περίπτωση να γνωρίζεται τι ακριβώς κάνει. Το μοναδικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να εμπιστευτείτε τα λόγια των προγραμματιστών ή της εταιρείας που το ανέπτυξε.
Το Linux παίρνει μια διαφορετική στροφή, παρέχοντας:
- Την ελευθερία να τρέξεις το πρόγραμμα όπως επιθυμείς, για οποιονδήποτε σκοπό.
- Την ελευθερία να διαβάζεις πως λειτουργεί το πρόγραμμα και να το προσαρμόσεις ανάλογα ώστε να καλύπτει τις δικές σου ανάγκες. Παρέχεται πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα.
- Την ελευθερία να παρέχεις αντίγραφα ώστε να βοηθήσεις και άλλους ανθρώπους.
Με αυτό τον τρόπο είναι επίσης δυσκολότερο για ένα πρόγραμμα ή μια εφαρμογή να ξεκινήσει να συλλέγει περισσότερα δεδομένα από τους χρήστες της απ’ όσα πρέπει, ή ακόμα και να τους παρακολουθεί με διάφορους τρόπους. Μιας και καθένας έχει πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα ενός λογισμικού, είναι εύκολο να εντοπιστεί το οποιοδήποτε ζήτημα από άλλους χρήστες, προγραμματιστές, ή ακόμα και εταιρείες.
2. Για να δοκιμάσεις κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό!
Το Linux θα σε μεταφέρει από την πρώτη κιόλας στιγμή σε έναν διαφορετικό τεχνολογικό κόσμο, ξεκινώντας με τη πληθώρα διαθέσιμων διανομών. Αν δεν έχεις ιδέα τι εστί διανομή, τότε θα σου πρότεινα να ξεκινήσεις διαβάζοντας για τις καλύτερες Linux διανομές για αρχάριους. Μιας και κάθε διανομή είναι τόσο διαφορετική, θα έχεις την δυνατότητα να εγκαταστήσεις και να χρησιμοποιήσεις κάτι που πραγματικά σου αρέσει. Σε αντίθεση με τα Windows και το macOS που είναι, “ό,τι βλέπεις παίρνεις,” το Linux είναι πιο “ευέλικτο“.
Το Linux ωστόσο έρχεται με διαφορετικού είδους σφάλματα, προβλήματα και προκλήσεις, οπότε θα χρειαστεί να επενδύσεις λίγο χρόνο ώστε να μάθεις τα βασικά. Αν χρειαστείς βοήθεια, θα βρεις εκατοντάδες χιλιάδες οδηγούς και βίντεο για το Linux και τις διανομές του, ενώ σχεδόν πάντοτε θα βρεις κοινότητες οι οποίες επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες διανομές. Αν δεν θέλεις να μπεις σε πολύ κόπο, μπορείς επίσης να επιλέξεις μια Linux διανομή που να μοιάζει με τα Windows ή το macOS, αλλά κάποιοι θα διαφωνούσαν πως έτσι χάνεται η “μαγεία” της αλλαγής σε κάτι καινούργιο και διαφορετικό.
Σε αντίθεση επίσης με το άδειο Microsoft Store που παρέχεται στα Windows, το Linux διαφέρει αρκετά, παρέχοντας μια γκάμα επιλογών, μεταξύ των Snap Apps, Flatpak και AppImage τύπων αρχείων. Επιπλέον, κάθε διανομή παρέχει και ένα Store, μέσα από το οποίο θα είσαι σε θέση να εγκαθιστάς τις αγαπημένες σου εφαρμογές με ένα κλικ, καθώς επίσης και να ενημερώνεις το λειτουργικό σύστημα στις πιο πρόσφατες εκδόσεις του. Όλα μέσα από ένα μέρος. Φυσικά, θα μπορείς επίσης να αναζητήσεις προγράμματα και εφαρμογές από τρίτες ιστοσελίδες ή προγραμματιστές.
3. Στο Linux δεν χρειάζονται AntiVirus
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα έχεις παρατηρήσει ήδη στα τρία μεγαλύτερα λειτουργικά συστήματα της Microsoft, της Google και της Apple, είναι οι εφαρμογές. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες εφαρμογές για να διαλέξεις, κάτι που κάνει ιδιαίτερα δύσκολη την απόφαση σου για να καταλήξεις σε μια έμπιστη. Δεν είναι άλλωστε κρυφό πως όλοι προτείνουν στα Windows και στο Android κυρίως να χρησιμοποιείς μόνο εφαρμογές που γνωρίζεις και εμπιστεύεσαι, αποφεύγοντας να εγκαθιστάς όποια βρεθεί μπροστά σου. Το macOS αντιμετωπίζει κι αυτό με την σειρά του τα ίδια προβλήματα, απλά σε μικρότερο βαθμό απ’ ότι τα Windows.
Στο Linux, μιας και το μεγαλύτερο ποσοστό του λογισμικού είναι ανοιχτού-κώδικα, σπάνια θα πέσεις σε μια adware ή spyware εφαρμογή. Επιπλέον, παρέχονται και Linux διανομές που δεν συλλέγουν καθόλου στατιστικά ή δεδομένα από τους χρήστες τους, αν προτιμάς να αποφύγεις να “μπλεχτείς” με εταιρείες. Τα Stores περιλαμβάνουν επίσης ασφαλείς εφαρμογές που μπορείς να κατεβάσεις και να εγκαταστήσεις με ένα κλικ. Αν θέλεις να αυξήσεις ακόμα περισσότερο την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα σου, τότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις το NordVPN. Υπάρχουν επίσης Linux διανομές όπως το Tails, το οποίο εστιάζει αποκλειστικά στην ασφάλεια και την ιδιωτικότητα.
Παρόλο ωστόσο που το Linux είναι αρκετά πιο ιδιωτικό και ασφαλές, αυτό δεν παύει να σημαίνει πως είναι δεν είναι και αδιαπέραστο. Όπως κάθε άλλο στον χώρο της τεχνολογίας, έτσι και στο Linux μπορεί να εισβάλει ένα malware, ή να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση στα αρχεία σου. Λαμβάνοντας ωστόσο ορισμένα βασικά μέτρα, θα είσαι σε θέση να παραμένεις πλήρως προστατευμένος/η καθώς σερφάρεις στο διαδίκτυο και δοκιμάζεις νέα πράγματα.
4. Δώσε ζωή στο παλιό σου υπολογιστή ή laptop
Η πρώτη φορά που έπιασα στα “χέρια” μου το Linux, ήταν πριν αρκετά χρόνια, όταν είχα ένα παλιό Netbook (από αυτά με 11.6-ιντσών οθόνη) και επειδή τα Windows σερνόντουσαν, ένας γνωστός μου πρότεινε το Lubuntu. Εκείνες τις εποχές το Linux δεν είχε καμία σχέση με αυτό που είναι σήμερα, αλλά δεν θα πω πως δεν ήταν έρωτας από τη πρώτη ματιά. Το laptop ξαφνικά “φυσούσε“. Δεν χρειαζόταν να σκεφτώ ποιο AntiVirus να βάλω για να μην καθυστερεί περισσότερο, όλα τα προγράμματα που έψαχνα ήταν σε ένα Store, οι ενημερώσεις δεν απαιτούσαν κάθε φορά επανεκκίνηση του συστήματος (ολοκληρωνόντουσαν και πιο γρήγορα) και ό,τι κι αν έψαχνα παρεχόταν δωρεάν.
Το κερασάκι στην τούρτα ήταν φυσικά οι δυνατότητες προσαρμογής. Σκέψου πως οτιδήποτε κοιτάς στο Linux, μπορείς να το αλλάξεις με ένα σωρό διαφορετικούς τρόπους. Στα Windows το μεγαλύτερο επίτευγμα μου εκείνους τους καιρούς ήταν να βάλω τη μπάρα εργασιών να εξαφανίζεται αυτόματα. Στο Linux, είχα περίπου τρεις μπάρες, σε διαφορετικά σημεία, με διαφορετικό σχεδιασμό, εφέ και κινήσεις, καθώς επίσης και καρφιτσωμένες όλες τις σημαντικές εφαρμογές που άνοιγμα συνήθως. Είχες widgets στην επιφάνεια που έκαναν αυτά των Windows 7 να φαίνονται παλιομοδίτικα, και μπορούσες να βάλεις εφέ ώστε όταν κλείνει ένα παράθυρο να καίγεται σαν χαρτί – το Netbook μου βέβαια δεν τα σήκωνε όλα αυτά, αλλά δεν καθυστερούσε κιόλας.
Αν έχεις ένα παλιό σταθερό υπολογιστή ή laptop που κολλάει με τα Windows, ή ακόμα και ένα παλιό MacBook, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να εγκαταστήσεις μια ελαφριά Linux διανομή, και θα δεις το σύστημα να “πετάει“. Σίγουρα, δεν θα είναι για βαριά παιχνίδια και εργασίες, αλλά θα τρέχει αρκετά πιο γρήγορα, δεν θα κολλάει όπως πριν, και πιθανότατα – ανάλογα τις ελάχιστες απαιτήσεις της διανομής – να σηκώνει πιο βαριά προγράμματα και εφαρμογές με μεγαλύτερη ευκολία.
5. Ανακάλυψε νέο λογισμικό και εναλλακτικές επιλογές
Αν χρησιμοποιούσες χρόνια τα Windows και ξαφνικά αποκτούσες ένα MacBook, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα παρατηρούσες είναι πως ορισμένα από τα προγράμματα που χρησιμοποιούσες, δεν είναι διαθέσιμα για το λειτουργικό σύστημα της Apple. Το ίδιο θα συνέβαινε εάν έκανες και την αντίστροφη αλλαγή, από το macOS στα Windows. Με το Linux συμβαίνει το ίδιο, καθώς ορισμένα προγράμματα δεν είναι διαθέσιμα για το λειτουργικό σύστημα. Παρόλα αυτά, η τεράστια κοινότητα του Linux έχει φροντίσει γι ‘αυτό, παρέχοντας σχεδόν για οτιδήποτε ψάχνεις, μερικές εξαιρετικές εναλλακτικές, αρκεί να έχεις τον χρόνο και τη θέληση να μάθεις κάτι απ’ την αρχή.
Για παράδειγμα, στο Linux δεν θα βρεις το Adobe Photoshop, αλλά μπορείς να χρησιμοποιήσεις το GIMP. Δεν θα βρεις το Adobe Lightroom, αλλά έχεις το Darktable. Και αντί για το Premiere, θα βρεις το Davinci Resolve και μια τεράστια γκάμα άλλων εναλλακτικών προγραμμάτων που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να κάνεις τις ίδιες δουλειές που έκανες και στα Windows ή το macOS. Υπάρχει φυσικά πάντοτε ο τρόπος να προσπαθήσεις να εγκαταστήσεις ένα .exe αρχείο και στο Linux μέσω προγραμμάτων όπως το Wine, αλλά τίποτα δεν είναι βέβαιο πως θα λειτουργεί χωρίς προβλήματα.
Φυσικά, θα βρεις και αρκετές εφαρμογές και προγράμματα τα οποία είναι διαθέσιμα αποκλειστικά για Linux. Αυτά είναι τα προγράμματα που θα σου λείψουν τις στιγμές που θα χρησιμοποιείς ένα διαφορετικό λειτουργικό σύστημα, όπως πιθανότατα να συμβεί για όσα χρησιμοποιούσες έως τώρα. Επιπλέον, υπάρχουν χιλιάδες προγράμματα και εφαρμογές που είναι cross-platform, που σημαίνει πως θα τα βρεις διαθέσιμα και συμβατά με όλα τα γνωστά λειτουργικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των Windows, macOS, Linux, Android και iOS.
Αν αναζητάς συγκεκριμένα προγράμματα, έλεγξε τη παρακάτω λίστα:
- Επεξεργασία εικόνας: Οι καλύτερες δωρεάν και pro εφαρμογές
- Επεξεργασία βίντεο: Τα καλύτερα δωρεάν και Pro προγράμματα
- Επεξεργασία φωτογραφίας: Δωρεάν προγράμματα και εφαρμογές
- Καταγραφή Οθόνης: 12 Pro και Δωρεάν Screen Recorders
Κάνε και μια αναζήτηση από το μενού, και ίσως βρεις κάποιο άρθρο για συγκεκριμένη εφαρμογή ή πρόγραμμα.
Εσύ χρησιμοποίησες ποτέ το Linux; Αν όχι, τι είναι αυτό που σε σταματάει απ’ το να δοκιμάσεις μια διανομή; Αν χρησιμοποιείς ήδη το λειτουργικό σύστημα, ποια διανομή προτιμάς και ποια είναι τα αγαπημένα σου προγράμματα; Θα χαρώ να ακούσω τις απόψεις και τις προτάσεις σου στα σχόλια στο τέλος του άρθρου.
